Στην έρημο της Σαουδικής Αραβίας, χιλιάδες εργάτες χτίζουν μια φουτουριστική πόλη που, όπως λένε στο Βασίλειο της Σ.Α., δεν θα μοιάζει με καμία άλλη.
Από την άμμο θα αναδυθεί ένα αστικό κέντρο υψηλής τεχνολογίας που ονομάζεται «The Line» με μηδενικό άνθρακα, ιπτάμενα drones για ταξί, ολογράμματα για δασκάλους και και ένα φεγγάρι κατασκευασμένο από τον άνθρωπο.
Η έξυπνη πόλη στεγάζεται στο NEOM, μια επιχειρηματική ζώνη αξίας 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων με στόχο τη διαφοροποίηση της οικονομίας του κορυφαίου εξαγωγέα πετρελαίου στον κόσμο και το πνευματικό τέκνο του πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Το NEOM χρηματοδοτείται, εν μέρει, από το κρατικό επενδυτικό ταμείο της χώρας και πρόκειται να ολοκληρωθεί έως το 2025.
Ενώ η NEOM θα διαθέτει ζώνες παραγωγής και τουρισμού, το «The Line» θα έχει τα σπίτια και τα γραφεία του σε κάθετη διάταξη, ενώ θα εξαγοράζει τα προσωπικά δεδομένα των 9 εκατομμυρίων κατοίκων του με αντάλλαγμα χρήματα.
Μια παγκόσμια πρωτιά
«Πρόκειται για παγκόσμια πρωτιά», δήλως αξιωματούχος της Σ.Α. Ενώ ο ο Joseph Bradley, Διευθύνων Σύμβουλος της NEOM Tech & Digital Co. που θα επιβλέπει την πλατφόρμα διαχείρισης συναίνεσης, δήλωσε πως «χωρίς εμπιστοσύνη, δεν υπάρχουν δεδομένα. Χωρίς δεδομένα, δεν υπάρχει αξία».
«Αυτή η τεχνολογία επιτρέπει στους χρήστες να ελέγχουν και να κατανοούν εύκολα την πρόθεση πίσω από τη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων, ενώ προσφέρει οικονομικές ανταμοιβές για την εξουσιοδότηση της χρήσης των δεδομένων τους», είπε, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Το «The Line» σχεδιάζεται με την τεχνητή νοημοσύνη στον πυρήνα του, με δεδομένα που χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση ενέργειας, νερού, απορριμμάτων, μεταφορών, υγειονομικής περίθαλψης και ασφάλειας, όπως πολλές έξυπνες πόλεις.
Θα συλλεχθούν επίσης δεδομένα από τα smartphone των κατοίκων, τα σπίτια τους, κάμερες αναγνώρισης προσώπου και πλήθος άλλων αισθητήρων, μια συλλογή δεδομένων που ο Bradley είπε ότι θα τροφοδοτήσει πληροφορίες στην πόλη και θα τη βοηθήσει να προβλέψει τις ανάγκες των χρηστών.
Ωστόσο, η έλλειψη προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της χώρας, δεν προμηνύεται θετική για τη διαφύλαξη της ιδιωτικής ζωής του ατόμου, σύμφωνα με ειδικούς στα ψηφιακά δικαιώματα.
«Οι ανησυχίες σχετικά με την επιτήρηση είναι δικαιολογημένες», δήλωσε ο Vincent Mosco, ερευνητής των κοινωνικών επιπτώσεων της τεχνολογίας. «Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια πόλη επιτήρησης».
Το Υπουργείο Επικοινωνιών και Πληροφορικής της Σαουδικής Αραβίας δεν απάντησε σε αίτημα για σχόλιο.
Τι είναι το απόρρητο τιμών;
Η αυξημένη ψηφιοποίηση όλων των πτυχών της καθημερινής ζωής έχει προκαλέσει ανησυχίες σχετικά με το ποιος κατέχει προσωπικά δεδομένα, πώς χρησιμοποιούνται και τι αξίζει.
Ορισμένοι ειδικοί στα δικαιώματα δεδομένων, κυρίως οικονομολόγοι και νομοθέτες, έχουν προτείνει μερίσματα δεδομένων ή πληρωμές για δεδομένα, τα οποία συχνά συλλέγονται χωρίς τη γνώση ή την συγκατάθεση ενός ατόμου.
Ωστόσο, οι ειδικοί διχάζονται για το πόσα θα πληρώσουν και εάν τέτοια κίνητρα θα δημιουργήσουν ένα σύστημα δύο επιπέδων όπου τα δεδομένα ορισμένων ανθρώπων θεωρούνται πιο πολύτιμα από αυτά άλλων, εδραιώνοντας περαιτέρω τις ανισότητες που δημιουργούνται από το ψηφιακό χάσμα.
«Η εξαπάτηση των χρηστών για χρήση μιας πλατφόρμας ιδιωτικής συναίνεσης δεν αντικαθιστά έναν κανονισμό προστασίας δεδομένων που προστατεύει τα προσωπικά στοιχεία των ανθρώπων», δήλωσε η Marwa Fatafta, Υπεύθυνη Περιφερειακής Πολιτικής στην Access Now, μια οργάνωση ψηφιακών δικαιωμάτων.
«Ακούγεται σαν καταστροφή της ιδιωτικής ζωής... Η εξαγορά των προσωπικών δεδομένων με χρήματα, μάλιστα, είναι τρομακτική καθώς διαστρεβλώνει το δικαίωμα των ανθρώπων να συναινούν ελεύθερα και κανονικοποιεί την πρακτική της πώλησης προσωπικών δεδομένων για κέρδος», πρόσθεσε.
Στο μεταξύ, η Σαουδική Αραβία έχει εισαγάγει νόμο για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, κάτι για το οποίοι ανησυχούν προς το παρόν οι αξιωματούχοι της NEOM.
Αυτό που προτείνει η NEOM είναι απλώς μια «ακραία συνέχεια αυτού που κάνουν έτσι κι αλλιώς οι πόλεις σήμερα», είπε ο Jonathan Reichental, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο, ο οποίος ερευνά τις έξυπνες πόλεις και τη διακυβέρνηση δεδομένων.
«Είμαστε ένας κόσμος που βασίζεται σε δεδομένα. Όλοι συναινούμε στη χρήση δεδομένων καθημερινά και αυτά τα δεδομένα αξιοποιούνται από πόλεις και οργανισμούς», συμπλήρωσε. Οι κάτοικοι του NEOM που πουλάνε τα δεδομένα τους θα βρίσκονται σε πιο ευνοϊκή θέση από αυτούς που δεν το κάνουν.
Οι χρήστες στην πλατφόρμα διαχείρισης συναίνεσης της NEOM μπορούν να αποφασίσουν ποια προσωπική ημερομηνία θα μοιραστούν, ποιος έχει πρόσβαση στα δεδομένα, να παρακολουθεί τον τρόπο χρήσης τους και να εξαιρεθεί ανά πάσα στιγμή, είπε ο Bradley.
Το σύστημα θα ειδοποιεί επίσης τους χρήστες εάν τα δεδομένα χρησιμοποιούνται χωρίς συγκατάθεση ή εάν υπάρχει ύποπτη δραστηριότητα ή παραβίαση δεδομένων. Με την κοινή χρήση δεδομένων τοποθεσίας, υγείας και κίνησης, για παράδειγμα, εάν ένας χρήστης είναι ακίνητος για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να σταλεί ένα drone για έλεγχο.
Ο Fahd Mohamed, ένας 28χρονος μηχανικός που ζει στη Τζέντα, δήλωσε πως αν έμενε στο "The Line", θα συναινούσε. «Τα δεδομένα μου χρησιμοποιούνται ήδη από πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, εφαρμογές κοινής χρήσης διαδρομής κ.λπ.», είπε. «Αυτό το σύστημα είναι καλύτερο γιατί πληρώνομαι».
Ο Faisal Al-Ali από την άλλη μεριά, 33χρονος Σαουδάραβας ειδικός μάρκετινγκ στο Ντουμπάι, δεν πείστηκε. «Πώς μπορώ να εμπιστευτώ ότι τα δεδομένα θα κοινοποιούνται μόνο για όσο διάστημα θέλω και μόνο σε ανθρώπους ή υπηρεσίες που έχω επιλέξει;», αναρωτήθηκε. «Πώς μπορώ να εμπιστευτώ ότι δεν θα χρησιμοποιηθεί για άλλους λόγους; Δεν είναι 100% αξιόπιστο».
Έλλειψη ανθρώπινης αλληλεπίδρασης
Η επιτήρηση μπορεί να μην είναι η μόνη ανησυχία για το «The Line». Σε ορισμένες έξυπνες πόλεις, οι κάτοικοι έχουν παραπονεθεί ότι αισθάνονται απομονωμένοι και ότι δεν έχουν ανθρώπινη επαφή.
Η έξυπνη πόλη των 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων της Νότιας Κορέας, το Songdo, για παράδειγμα, παραμένει αραιοκατοικημένη παρά τα χαρακτηριστικά υψηλής τεχνολογίας που επιτρέπουν στους κατοίκους να ελέγχουν τα φώτα στο σπίτι από τα τηλέφωνά τους και να απομακρύνουν τα σκουπίδια σε σωλήνες σε υπόγειες εγκαταστάσεις διαλογής.
Όλα αυτά έχουν κόστος την ανθρώπινη επαφή η οποία αποτελεί βασική κοινωνική δομή, δήλωσε η Samia Khedr, καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ain Shams στο Κάιρο.
Πληροφορίες από middleeastmonitor.com
Φωτογραφίες από NEOM
