Η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει την αγορά εργασίας και οι νέοι οι πρώτοι που πλήττονται
Μέχρι πρόσφατα, οι συζητήσεις γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) βασίζονταν κυρίως σε εκτιμήσεις: ποια επαγγέλματα θα επηρεαστούν, ποια θα εξαφανιστούν και ποιοι εργαζόμενοι θα βρεθούν στο περιθώριο. Σήμερα, χάρη σε μια νέα μελέτη του Stanford University, οι προβλέψεις παίρνουν σάρκα και οστά. Τα στοιχεία δείχνουν πως η «επανάσταση της ΑΙ» έχει ήδη αρχίσει να αναδιαμορφώνει την αγορά εργασίας και, μάλιστα, με τρόπο άνισο και ανησυχητικό.
Οι πρώτοι που χάνουν έδαφος
Η έρευνα καταγράφει σημαντικές απώλειες κυρίως στους νεότερους εργαζόμενους, ηλικίας 22–25 ετών, οι οποίοι απασχολούνται σε επαγγέλματα με υψηλή έκθεση στην τεχνητή νοημοσύνη – όπως η ανάπτυξη λογισμικού και η εξυπηρέτηση πελατών. Σύμφωνα με τα στοιχεία μισθοδοσίας που συγκεντρώθηκαν από την ADP, τη μεγαλύτερη εταιρεία διαχείρισης μισθοδοσίας στις ΗΠΑ, η απασχόληση σε αυτούς τους τομείς μειώθηκε κατά 13% έως 16% μετά την ταχεία διάδοση εργαλείων γενετικής ΑΙ, όπως το ChatGPT, στα τέλη του 2022.
Αντίθετα, οι μεγαλύτεροι και πιο έμπειροι εργαζόμενοι στους ίδιους τομείς διατήρησαν τις θέσεις τους ή είδαν τις προοπτικές τους να βελτιώνονται. Η εμπειρία, όπως φαίνεται, λειτουργεί σαν «αντίδοτο» στην απειλή του αυτοματισμού.
Επαγγέλματα που μπαίνουν στο στόχαστρο
Τα ευρήματα του Stanford δείχνουν ότι τα πρώτα επαγγέλματα που πλήττονται είναι εκείνα με επαναλαμβανόμενες και προβλέψιμες αρμοδιότητες:
- εισαγωγή δεδομένων,
- επεξεργασία συναλλαγών,
- διοικητικές εργασίες ρουτίνας.
Προβλήματα αντιμετωπίζουν επίσης οι θέσεις που σχετίζονται με ανάλυση δεδομένων (λογιστική, χρηματοοικονομική ανάλυση, έρευνα αγοράς), αλλά και οι ρόλοι που απαιτούν συνεχή αλληλεπίδραση με ψηφιακά συστήματα, όπως η εξυπηρέτηση πελατών μέσω chatbots ή η διαχείριση αποθεμάτων.
Ο δημιουργικός τομέας δεν μένει ανεπηρέαστος: επαγγελματίες όπως copywriters, γραφίστες και μοντέρ εικόνας ή βίντεο βλέπουν την ΑΙ να αναλαμβάνει μεγάλο μέρος της δουλειάς τους, με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα που δύσκολα μπορούν να ανταγωνιστούν.
Γιατί οι μεγαλύτεροι αντέχουν
Ο επικεφαλής της μελέτης, καθηγητής Erik Brynjolfsson, εξηγεί ότι η διαφορά κρύβεται στον τρόπο αξιοποίησης της τεχνητής νοημοσύνης. Όσοι διαθέτουν εμπειρία και εξειδίκευση μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ΑΙ ως εργαλείο που ενισχύει την παραγωγικότητά τους, όχι ως απειλή που τους αντικαθιστά. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η υγειονομική περίθαλψη, όπου η ΑΙ λειτουργεί υποστηρικτικά – με αποτέλεσμα όχι μόνο να μη μειώνεται η απασχόληση, αλλά σε πολλές περιπτώσεις να αυξάνεται.
Έξι βασικά συμπεράσματα
Η ομάδα του Stanford καταγράφει έξι κρίσιμα σημεία που σκιαγραφούν την αλλαγή:
- Η απώλεια θέσεων δεν κατανέμεται ισότιμα: Οι νέοι εργαζόμενοι εισαγωγικού επιπέδου είναι οι πιο ευάλωτοι, καθώς οι δεξιότητές τους αντικαθίστανται πιο εύκολα από αλγορίθμους.
- Μείωση προσλήψεων στους νέους: Από τα τέλη του 2022 έως τον Ιούλιο του 2025, οι προσλήψεις σε επαγγέλματα «υψηλής έκθεσης» μειώθηκαν κατά 6% για τους νέους, ενώ για τους πιο έμπειρους αυξήθηκαν 6–9%.
- Δεν είναι όλες οι χρήσεις ΑΙ είναι επιβλαβείς: Αρνητικά επηρεάζονται κυρίως οι τομείς όπου η ΑΙ αυτοματοποιεί πλήρως εργασίες. Όπου η χρήση είναι ενισχυτική, οι συνέπειες είναι ουδέτερες ή θετικές.
- Δεν φταίνε άλλες κρίσεις: Οι αλλαγές δεν σχετίζονται με την πανδημία ή την οικονομική αστάθεια· εμφανίστηκαν παράλληλα με την εξάπλωση της γενετικής ΑΙ.
- Η απασχόληση επηρεάζεται περισσότερο από τους μισθούς: Μέχρι στιγμής, η μείωση αφορά κυρίως τον αριθμό των θέσεων και όχι τις αμοιβές.
- Η αλλαγή είναι ταχύτατη και διεθνής: Τα δεδομένα είναι συνεπή σε πολλά δείγματα και δείχνουν καθαρά ότι η καμπή ήρθε στα τέλη του 2022, με την κυκλοφορία του ChatGPT και παρόμοιων εργαλείων.
Τι σημαίνουν όλα αυτά
Αν και τα συμπεράσματα είναι ακόμη πρώιμα, η μελέτη του Stanford προσφέρει την πιο ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα εικόνα για το πώς η ΑΙ μετακινεί τις επαγγελματικές ευκαιρίες: απομακρύνει τους νέους χωρίς εμπειρία και ενισχύει όσους διαθέτουν γνώσεις και μπορούν να συνεργαστούν με την τεχνολογία.
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν «σβήνει» τη δουλειά, αλλάζει όμως ριζικά ποιοι την κάνουν και με ποιον τρόπο.
.jpg)
